Ρήξη Οπίσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΟΧΣ)
Τι είναι ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΟΧΣ);
- Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΟΧΣ) είναι ο ισχυρότερος σύνδεσμος στο γόνατο
- Εκτείνεται από το οπίσθιο τμήμα της α΄νω κεντικής κνήμης ως τον έσω μηριαίο κόνδυλο μπροστά
Ποια είναι η λειτουργία του οπίσθιου χιαστού;
- Η κύρια λειτουργία του οπίσθιου χιαστού είναι η παρεμπόδιση της οπίσθιας μετατόπισης της κνήμης από κάτω σε σχέση με το μηριαίο οστό από πάνω
- Ο οπίσθιος χιαστός επίσης βοηθάει στην στροφική σταθερότητα του γόνατος
- Ο οπίσθιος χιαστός δεν τραυματίζεται συνήθως και πολύ πιο σπάνια από τον πρόσθιο χιαστό
- Οι τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού αποτελούν λιγότερο από 20% όλων των τραυματισμών στο γόνατο
- Ο τραυματισμός του οπίσθιου χιαστού πιστεύεται ότι επηρεάζει 2 ανά 100.000 άτομα κάθε χρόνο
- Συγκριτικά, ένας τραυματισμός του πρόσθιου χιαστού επηρεάζει 1 στα 3.500 άτομα κάθε χρόνο
Γιατί το PCL τραυματίζεται πολύ λιγότερο συχνά από το ACL;
- Ο οπίσθιος χιαστός είναι πολύ πιο δυνατός από τον πρόσθιο χιαστό
- Ο λόγος για αυτό είναι ότι:
- Η διάμετρος του οπίσθιου χιαστού είναι 1,5 φορές μεγαλύτερη από τον πρόσθιο χιαστό που σημαίνει ότι ο ίδιος ο σύνδεσμος είναι πολύ πιο δύσκολο να σπάσει
- Η περιοχή του οστού που προσφύεται ο οπίσθιος χιαστός είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτή του πρόσθιου χιαστού:
- Αυτό σημαίνει ότι ο οπίσθιος χιαστός αγκιστρώνεται πολύ πιο δυνατά στην κνήμη και το μηριαίο οστό από τον πρόσθιο χιαστό, επομένως είναι πιο δύσκολο να αποκοπεί από αυτά τα σημεία πρόσφυσης
- Η ρήξη του οπίσθιου χιαστού προκαλείται συνήθως από άμεση πλήξη στην κνήμη προς τα πίσω σε σχέση με το μηριαίο οστό ενώ το γόνατο βρίσκεται σε κάμψη:
- Χτύπημα στο ταμπλό του αυτοκινήτου:
- Όταν η κνήμη χτυπήσει στο ταμπλό του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια τροχαίου ατυχήματος
- Πτώση:
- Πέφτοντας κατευθείαν στην κνήμη με το γόνατο λυγισμένο
- Αυτοί οι μηχανισμοί τραυματισμού ουσιαστικά υπερεκτείνουν και σπάνε τον οπίσθιο χιαστό οδηγώντας την κνήμη υπερβολικά προς τα πίσω σε σχέση με το μηριαίο οστό
- Μπορεί επίσης να συμβεί με μηχανισμό υπερβολικής κάμψης ή υπερέκτασης του γόνατος, αλλά αυτές οι περιπτώσεις είναι λιγότερο συχνές
- Επομένως, σε αντίθεση με τον πρόσθιο χιαστό όπου ο κύριος μηχανισμός ρήξης είναι ένας ανέπαφος τραυματισμός, ο οπίσθιος χιαστός τραυματίζεται συχνότερα από ένα μεγάλο άμεσο χτύπημα στο γόνατο (που ωθεί την κνήμη προς τα πίσω)
- Η μεμονωμένη ρήξη οπίσθιου χιαστού είναι σπάνια
- >90% των περιπτώσεων συνδέονται με άλλες συνδεσμικές κακώσεις στο γόνατο όπως:
- Τραυματισμός οπίσθιας έξω γωνίας
- Πολυσυνδεσμικές κακώσεις
- Εξάρθρημα γόνατος
Ταξινόμηση των τραυματισμών του οπίσθιου χιαστού
- Βασίζεται στην οπίσθια μετακίνηση της κνήμης σε σχέση με τους μηριαίους κονδύλους με το γόνατο λυγισμένο στις 90 μοίρες:
- Βαθμός Ι: 1 – 5 mm (ήπιο διάστρεμμα)
- Βαθμός ΙΙ: 6 – 10 mm (μέτριο διάστρεμμα, συνήθως ρήξη περισσοτέρων από το 50% των ινών)
- Βαθμός ΙΙΙ: > 10 mm (πλήρης ρήξη και υψηλός κίνδυνος άλλου συνδεσμικού τραυματισμού)
Ποια είναι τα συμπτώματα στην οξεία ρήξη του οπίσθιου χιαστού;
- Τα συμπτώματα είναι λιγότερο έντονα στη ρήξη του οπίσθιου χιαστού από ότι σε τραυματισμό του πρόσθιου χιαστού
- Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς συχνά παρουσιάζουν συμπτώματα πολλούς μήνες μετά τον τραυματισμό
- Ο πόνος και η ευαισθησία συχνά είναι αρκετά ασαφείς και εν τω βάθει μέσα στο γόνατο, αλλά μερικές φορές γίνονται αντιληπτοί στην ιγνύ
- Ο πόνος είναι λιγότερο έντονος από ότι στη ρήξη πρόσθιου χιαστού και ο ασθενής μπορεί συχνά να βγει εκτός του παιχνιδιού από μόνος του σε αντίθεση με τους τραυματισμούς του πρόσθιου χιαστού όπου χρειάζεται βοήθεια και αποχωρεί υποβασταζόμενος
- Η ρήξη μπορεί να γίνει αισθητή, αλλά δεν υπάρχει το «κρακ» όπως στη ρήξη του πρόσθιου χιαστού
- Πρήξιμό:
- Το πρήξιμο στο γόνατο μετά από ρήξη του οπίσθιου χιαστού είναι πολύ λιγότερο σε σύγκριση μετά από ρήξη του πρόσθιου χιαστού
- Δυσκαμψία
- Τα συμπτώματα θα εξαρτηθούν από τη σοβαρότητα του τραυματισμού του οπίσθιου χιαστού:
- Βαθμός Ι:
- Ο ασθενής αισθάνεται το γόνατο σταθερό
- Κάποιος πόνος και δυσφορία στο πίσω μέρος του γόνατος
- Βαθμός ΙΙ:
- Ο οπίσθιος χιαστός θα χαλαρώσει αλλά δεν προκαλεί συνήθως αστάθεια
- Αν ο ασθενής αισθάνεται το γόνατο ασταθές, συχνά συνυπάρχει και άλλος συνδεσμικός τραυματισμός
- Βαθμός III:
- Συνήθως σχετίζεται με άλλες συνδεσμικές κακώσεις όπως του έξω πλάγιου συνδέσμου (LCL) και της οπίσθιας έξω γωνίας (PLC)
- Ο ασθενής αισθάνεται το γόνατο ασταθές
- Δυσκολία στην κάθοδο σκαλιών ή σε κατηφορικές πλαγιές
Γιατί οι ρήξεις οπίσθιου χιαστού τείνουν να εμφανίζονται αργά (δηλαδή πολύ καιρό μετά τον αρχικό τραυματισμό);
- Οι ρήξεις του οπίσθιου χιαστού συχνά εμφανίζονται αργά επειδή:
- Γενικά δεν είναι τόσο συμπτωματικές οι ρήξεις οπίσθιου χιαστού όσο οι ρήξεις άλλων συνδέσμων
- Προκαλούν λιγότερο οξύ πόνο, μικρότερο πρήξιμο στο γόνατο και λιγότερη στροφική αστάθεια από μια ρήξη πρόσθιου χιαστού
- Είναι λιγότερο συμπτωματικοί στην οξεία φάση, και κατά συνέπεια εντοπίζονται τυχαία όταν ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα ως αποτέλεσμα χρόνιας ρήξης οπίσθιου χιαστού
Ποιες είναι οι συνέπειες των χρόνιων ρήξεων οπίσθιου χιαστού;
- Οι συνέπειες των χρόνιων ρήξεων του οπίσθιου χιαστού είναι:
- Αυξημένη μπρός-πίσω ολίσθηση της κνήμης από κάτω σε σχέση με το μηριαίο οστό από πάνω
- Αυξημένος κίνδυνος ρήξης του έσω μηνίσκου
- Αυξημένος κίνδυνος αρθρίτιδας στο εσωτερικό μισό του γόνατος:
- Στα 5 χρόνια μετά από μια ρήξη οπίσθιου χιαστού, το 80% των ασθενών θα έχουν αρθρίτιδα εσωτερικό μισό του γόνατος
- Αυξημένος κίνδυνος αρθρίτιδας στην επιγονατιδομηριαία άρθρωση (στο πίσω μέρος της επιγονατίδας):
- Στα 5 χρόνια μετά από μια ρήξη οπίσθιου χιαστού, το 50% των ασθενών θα έχουν αρθρίτιδα πίσω από την επιγονατίδα τους
Πώς παρουσιάζονται οι χρόνιες ρήξεις οπίσθιου χιαστού;
- Οι χρόνιες ρήξεις οπίσθιου χιαστού παρουσιάζονται με:
- Πόνο στο εσωτερικό μέρος του γόνατος τους λόγω ρήξης του έσω μηνίσκου και φθοράς του χόνδρου (αρθρίτιδα) στο εσωτερικό μισό του γόνατος
- Πόνο στο μπροστινό μέρος του γόνατος λόγω αρθρίτιδας πίσω από την επιγονατίδα
- Πόνο κατεβαίνοντας τις σκάλες και τις κατηφόρες λόγω αρθρίτιδας πίσω από την επιγονατίδα
- Πόνο και αστάθεια κατά την περιστροφή, τη συστροφή και την περιστροφή
- Πόνο και αστάθεια με επιβραδυντικές κινήσεις
Πως γίνεται η διάγνωση μιας ρήξης οπίσθιου χιαστού;
- Το ιστορικό του ασθενούς και τα ευρήματα από την κλινική εξέταση είναι ενδεικτικά
- Ακτινογραφία:
- Απαιτείται για τον αποκλεισμό καταγμάτων
- Οι δυναμικές ακτινογραφίες (stress X-rays) είναι πολύ χρήσιμες:
- Αυτές είναι ακτινογραφίες που λαμβάνονται με πίεση στην κνήμη προς τα πίσω, οι οποίες καταδεικνύουν την κλινική ανεπάρκεια του οπίσθιου χιαστού να παρεμποδίσουν αυτή την κίνηση
- Μαγνητική τομογραφία:
- Βοηθά στη διάγνωση ρήξης οπίσθιου χιαστού
- Βοηθά στον αποκλεισμό άλλων παθολογιών του γόνατος που υπάρχουν επί το πλείστον, όπως τραυματισμοί άλλων συνδέσμων, ρήξεις μηνίσκου και χόνδρου
Ποια είναι η θεραπεία μιας ρήξης του οπίσθιου χιαστού;
- Οι περισσότερες κακώσεις οπίσθιου χιαστού βαθμού I και βαθμού II έχουν καλή πρόγνωση με κατάλληλη συντηρητική θεραπεία:
- Ειδικό μηροκνημικό κηδεμόνα που πρέπει να εφαρμοστεί αμέσως, ώστε να φέρει την κνήμη προς τα εμπρός σε ουδέτερη θέση σε σχέση με το μηριαίο
- Αυτός θέτει την κνήμη στη βέλτιστη θέση για να βοηθήσει την επούλωση του οπίσθιου χιαστού
- Χωρίς τον κηδεμόνα η κνήμη φέρεται προς τα πίσω και το γόνατο παραμένει χαλαρό και ασταθές
- Ευρεία φυσιοθεραπευτική αποκατάσταση εστιάζοντας κυρίως στην ενδυνάμωση του τετρακεφάλου
- Οι περισσότερες ρήξεις βαθμού ΙΙΙ (πλήρης) απαιτούν άμεση ανακατασκευή του οπίσθιου χιαστού
- Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι βαθμού ΙΙ ρήξεις οπίσθιου χιαστού, ειδικά εκείνοι που προκαλούν συμπτωματική αστάθεια θα πρέπει να αντιμετωπίζονται χειρουργικά για να αποφευχθεί πρώιμη αρθρίτιδα του γόνατος
- Η χρήση νάρθηκα σε χρόνιες ρήξεις οπίσθιου χιαστού δεν θα βοηθήσει ή θα βελτιώσει την επούλωση του συνδέσμου, αλλά μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα
- Η παρουσία ρήξεων άλλων συνδέσμων εκτός από τη ρήξη οπίσθιου χιαστού, τότε η προτεινόμενη επιλογή τείνει να είναι χειρουργείο
- Εάν κατά τη στιγμή της ανακατασκευής του οπίσθιου χιαστού δεν αντιμετωπιστούν τυχόν άλλες συνδεσμικές κακώσεις τότε υπάρχει υψηλός κίνδυνος κλινικής αποτυχίας
Ποια είναι η πρόγνωση μετά από ρήξη του οπίσθιου χιαστού;
- Οι περισσότεροι άνθρωποι πάνε καλά μετά από τραυματισμό του οπίσθιου χιαστού, αν η θεραπεία που θα λάβουν είναι κατάλληλη
- Τα γόνατο με χρόνια ανεπάρκεια του οπισθίου χιαστού παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για:
- 75% πιθανότητα εκφύλισης του χόνδρου στον έσω μηριαίο κόνδυλο εντός 5 ετών
- ~ 50% πιθανότητα εκφύλισης του χόνδρου της επιγονατίδας εντός 5 ετών
Πώς διαφέρει μια ρήξη οπίσθιου χιαστού από μια ρήξη πρόσθιου χιαστού;
- Ο οπίσθιος χιαστός τραυματίζεται συνήθως όταν υπάρχει ισχυρή πρόσκρουση στην κνήμη, σπρώχνοντάς την προς τα πίσω, όταν για παράδειγμα πέφτει κάποιος πάνω στο γόνατο ή χτυπάει την κνήμη στο ταμπλό του αυτοκινήτου, ενώ η ρήξη πρόσθιου χιαστού προκαλείται από ένα ανέπαφο κατά τη διάρκεια ταχείας αλλαγής κατεύθυνσης
- Οι τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού είναι συνήθως μερικής ρήξης ενώ οι ρήξεις του πρόσθιου χιαστού τείνουν να είναι πλήρεις
- Ο πόνος και το πρήξιμο μετά από ρήξη του οπίσθιου χιαστού δεν είναι τόσο έντονος όσο μετά από ρήξη του πρόσθιου χιαστού
- Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού παρουσιάζονται μεταγενέστερα μόλις εμφανιστούν δευτερογενείς βλάβες που γίνοντε συμπτωματικές όπως εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκου και χόνδρου
- Ωστόσο, δεδομένου ότι οι ρήξεις του πρόσθιου χιαστού τείνουν να είναι πλήρεις προκαλώντας άμεση αστάθεια στο γόνατο, οι ασθενείς αναζητούν έγκαιρη επίσκεψη στον ορθοπαιδικό
- Ο οπίσθιος χιαστός είναι πιο παχύς και επομένως πιο δυνατός από τον πρόσθιο χιαστό και έτσι απαιτεί πολύ περισσότερη δύναμη για να τραυματιστεί
- Ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό τραυματισμών του οπίσθιου χιαστού μπορεί να αντιμετωπιστεί μη χειρουργικά με ε΄να κατάλληλο νάρθηκα στο γόνατο και εντατική φυσιοθεραπεία, ενώ οι περισσότερες ρήξεις πρόσθιου χιαστού χρειάζονται ανακατασκευή
Μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την ανατομία του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου
εδώ