Email: info@theodorideskneesurgeon.com     Τηλ: +30 694 0869 069
Dr Αντώνης Α. Θεοδωρίδης
MBBS, BSc, MRCS, MSc, CCT(UK), FRCS(Tr&Orth)
Διευθυντής Ορθοπαιδικός Χειρουργός & Τραυματολόγος
Ειδικός στα Γόνατα και στις Αθλητικές Κακώσεις 
Ειδικευθείς και Μετεκπαιδευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο 
Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Μαρούσι, Αθήνα
Ευρωκλινική
Αμπελόκηποι, Αθήνα
American Medical Centre
Λευκωσία, Κύπρος
Αρθρίτιδα Γόνατος
Αρθρίτιδα του Γόνατος (Οστεοαρθρίτιδα)
Τι είναι η αρθρίτιδα;
  • Η αρθρίτιδα είναι η φθορά και ρήξη του χόνδρου μιας άρθρωσης:
    • Η φυσιολογική λεία επιφάνεια του αρθρικού χόνδρου γίνεται τραχιά, χάνει τις προστατευτικές της ιδιότητες και σε προχωρημένα στάδια εκτίθεται το υποκείμενο οστό

Ποιοι τύποι αρθρίτιδας υπάρχουν;
  • Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι αρθρίτιδας:
    • Οστεοαρθρίτιδα:
      • Η οστεοαρθρίτιδα είναι η συχνότερη μορφή αρθρίτιδας και αιτίας αρθροπλαστικής γόνατος
      • Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική νόσος η οποία με την πάροδο του χρόνου και τα πολλά χιλιόμετρα που διανύουμε προκαλεί αθροιστική μηχανική φθορά στην αρθρική επιφάνεια 
      • Συνήθως παρουσιάζεται μετά τα 60 και γίνεται πιο αισθητή στα 70
    • Φλεγμονώδης αρθρίτιδα:
      • Φλεγμονώδης αρθρίτιδα είναι χρόνια αυτοάνωση φλεγμονώδης νόσος κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται εναντίον διάφορους υγιούς ιστούς του σώματος όπως οι αρθρώσεις, η καρδιά, τα πνευμόνια και το δέρμα 
      • Φλεγμονώδης αρθρίτιδα περιλαμβάνει διάφορες παθήσεις από τις οποίες η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι η πιο συχνή 
      • Άλλες τύπου φλεγμονώδης αρθρίτιδες είναι η αγκυλωποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

Ποια είναι η κατηγοριοποίηση της οστεοαρθρίτιδας;
  • Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να είναι δύο ειδών:
    • Πρωτοπαθής:
      • Ο πιο συχνός τύπος
      • Δεν έχει κάποια συγκεκριμένη αιτία
      • Οφείλεται σε φθορά λόγω ηλικίας
      • Περιστασιακά μπορεί να βρεθεί σε πολλά μέλη της οικογένειας υποδηλώνοντας κληρονομικά αίτια
      • Τείνει να παρουσιαστεί μετά από την ηλικία των 55 ετών
      • Αν οι άνθρωποι ζούσαν περισσότερα χρόνια, όλοι θα έπασχαν από οστεοαρθρίτιδα
    • Δευτεροπαθής:
      • Λιγότερο συχνή
      • Οφείλεται σε συγκεκριμένη αιτία όπως η παχυσαρκία, το τραύμα, η αθλητική δραστηριότητα, η βαριά χειρωνακτική εργασία, η ανώμαλη ευθυγράμμιση των ποδιών, η φλεγμονή των αρθρώσεων, η αστάθεια του γόνατος, ο καθιστικός τρόπος ζωής
      • Η μετατραυματική αρθρίτιδα αποτελεί 12% όλων των μορφών αρθρίτιδας στο γόνατο:
        • Προκαλείται από οποιονδήποτε τραυματισμό στο γόνατο που συχνά είναι μετά από αθλητικό τραυματισμό, τροχαίο ατύχημα ή πτώση
        • Τέτοιοι τραυματισμοί προκαλούν βλάβη στον χόνδρο, μηνίσκο, συνδέσμους, και οστό (κάταγμα)
        • Όσο καλύτερα και συντομότερα μπορεί να διορθωθεί η βλάβη, τόσο καλύτερο για το γόνατο και τον ασθενή
        • Η κύρια προτεραιότητα είναι η αποκατάσταση της μηχανικής στο γόνατο
        • Η μετατραυματική αρθρίτιδα προκαλεί πρώϊμη οστεοαρθρίτιδα αλλά η έγκαιρη αντιμετώπιση του τραυματισμού από έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό έχει αποδειχθεί στην ιατρική βιβλιογραφία ότι παρατείνει την ζωή του γόνατος

Πως διαιρείται κλινικά το γόνατο;
  • Το γόνατο πρακτικά μπορεί να διαιρεθεί σε τρία μέρη:
    • Το έσω μισό μεταξύ της κνήμης από κάτω και μηριαίου οστού από πάνω
    • Το έξω μισό μεταξύ της κνήμης από κάτω και μηριαίου οστού από πάνω
    • Επιγονατιδομηριαία άρθρωση μεταξύ της επιγονατίδας και του μηριαίου οστού

Ποια μέρη του γόνατος επηρεάζονται πιο συχνά;
  • Η αρθρίτιδα του γόνατος μπορεί να είναι περιορισμένη σε ένα, δύο, ή και στα τρία μέρη του γόνατος
  • Πιο συχνά επηρεάζεται το έσω μισό του γόνατος την οποίο δέχεται συνήθως 70% του φόρτου βάρος κατά την κίνηση
  • Οστεοαρθρίτιδα της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης είναι συνήθης αλλά μπορεί να εμφανιστεί κι από μόνη της χωρίς τα άλλα δύο μέρη του γόνατος να έχουν φαγωθεί

Ποιες αρθρώσεις συνήθως επηρεάζει η οστεοαρθρίτιδα;
  • Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει και άλλες αρθρώσεις όπως οι άκρες χείρες, οι άκροι πόδες, η σπονδυλική στήλη και τα ισχία

Ποιους επηρεάζει η οστεοαρθρίτιδα;
  • Το 10-15% όλων των ενηλίκων άνω των 60 ετών πάσχει από κάποιου βαθμού οστεοαρθρίτιδα
  • Συνηθέστερη στις γυναίκες από τους άνδρες

Πως επηρεάζει η οστεοαρθρίτιδα τον ασθενή;
  • Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συνηθισμένη αιτία αναπηρίας στους ηλικιωμένους

Απεικόνιση σε ακτινογραφίες τα στάδια προόδου της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας;
  • Πόνος: 
    • Συχνά περιγράφεται ως ένας διάχυτος, οξύς πόνος που επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια ή μετά το περπάτημα ή την άσκηση
    • Όταν η αρθρίτιδα είναι πιο προχωρημένη, οι ασθενείς συχνά ξυπνούν από τον ύπνο λόγω του πόνου
    • Πόνος που προκαλείται όταν ο ασθενής κατεβαίνει σκάλες και κατηφόρες είναι συνήθως λόγω αρθρίτιδας της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης
  • Δυσκαμψία: 
    • Η άρθρωση του γόνατος αρχίζει να χάνει το πλήρες εύρος της κίνησης
    • Λόγω του πόνου, οι ασθενείς τείνουν να αποφεύγουν την κίνηση του γόνατος και έτσι τα περιβάλλοντα μαλακά μόρια (αρθρικός θύλακος, μύες, τένοντες, σύνδεσμοι) συστέλλονται και συρρικνώνονται, καθιστώντας την κίνηση πιο επώδυνη
  • Ήχος τριβής κατά την κίνηση του γόνατος εξαιτίας των τραχιών επιφανειών που τρίβονται μεταξύ τους
  • Οίδημα: 
    • Καθώς ο υπερκείμενος χόνδρος φθείρεται και το υποκείμενο οστό είναι εκτεθειμένο, παράγεται υπερβολική ποσότητα αρθρικού υγρού (που ονομάζεται συλλογή) έτσι ώστε να μειωθεί η τριβή που προκαλείται από την τραχιά επιφάνεια του εκτεθειμένου οστού
  • Μηχανικά συμπτώματα: 
    • Οι ασθενείς έχουν αίσθημα «πιασίματος», «κλειδώματος» ή «αστάθειας» εξαιτίας των εκφυλιστικών ρήξεων των μηνίσκων ή ελεύθερων σωμάτιων χόνδρου
  • Δυσκολίες με δραστηριότητες καθημερινής ζωής: 
    • Περπάτημα, ανέβασμα και κατέβασμα σκαλιών, κάμψη και γονάτισμα
Πως γίνεται η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος;
  • Ακτινογραφίες:
    • Φας και προφίλ
    • Οι ακτινογραφίες λαμβάνονται για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση και πρέπει να είναι σε ορθία θέση, έτσι ώστε να ανιχνεύεται καλύτερα ο βαθμός στένωσης του μεσάρθριου διαστήματος που είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της οστεοαρθρίτιδας
  • Μαγνητική τομογραφία:
    • Σε λιγότερο προχωρημένες περιπτώσεις όσο και σε νεότερους ασθενείς μπορεί να χρειαστεί μαγνητική τομογραφία για καλύτερη αξιολόγηση της έκτασης και τοποθεσίας της οστεοαρθρίτιδας
Νορμάλ προσθιοπίσθια ακτινογραφία και των δύο γονάτων
Νορμάλ πλάγια ακτινογραφία του γονατος
Σοβαρή οστεοαρθρίτιδα και στα δυο γόνατα
Ακτινογραφία απεικονίζοντας οστεοαρθρίτιδα στο αριστερό γόνατο και μια ολική αρθροπλαστική στο δεξί γόνατο
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την απόφαση για την σωστή θεραπευτική επιλογή της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;
  • Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος πρέπει να προσαρμόζεται στον κάθε ασθενή ανάλογα με: 
    • Τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων
    • Τον αντίκτυπο στις καθημερινές δραστηριότητες
    • Την πρόοδο της οστεοαρθρίτιδας σε βάθος χρόνου
    • Τις προσδοκίες του ασθενή
    • Τις σωματικές απαιτήσεις του ασθενή 
    • Φυσιολογική ηλικία:
      • Δεν είναι τόσο σημαντική η χρονολογική ηλικία αλλά η φυσιολογική που σημαίνει ανεξάρτητα από την ηλικία πόσο βεβαρυμένο ιατρικό ιστορικό έχει ο ασθενής
      • Ένας 60 χρονών ασθενής με έμφραγμα καρδιάς, περιφερική αρτηριακή νόσο, ανεξέλεγκτο ζάχαρο και να είναι βαρύς καπνιστής είναι σε χειρότερη κατάσταση υγείας σε σχέση με 90 χρονών ασθενή που πάσχει μόνο από προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα και βαρηκοΐα
  • Σε γενικές γραμμές, θα ήταν πάντα σκόπιμο να δοκιμαστεί μια περίοδο συντηρητικών (μη χειρουργικών) επιλογών θεραπείας, οι οποίες είναι πιο ασφαλείς, ευκολότερες και λιγότερο επεμβατικές
  • Στη συνέχεια η θεραπεία κλιμακώνεται ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ο ασθενής ανταποκρίνεται και την προθυμία τους να επιλέξουν πιο επεμβατικές παρεμβάσεις
Ποιες είναι οι συντηρητικές (μη χειρουργικές) θεραπευτικές επιλογές της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;
  • Αλλαγή του τρόπου ζωής και αποφυγή των επιβαρυντικών δραστηριοτήτων
  • Ανάπαυση κατά τις εξάρσεις της νόσου
  • Παυσίπονα
  • Απώλεια βάρους μέσω:
    • Διατροφής
    • Άσκησης
  • Αποφυγή δραστηριοτήτων υψηλής έντασης, όπως το τρέξιμο
  • Επικέντρωση σε δραστηριότητες χαμηλής έντασης όπως ποδηλασία, cross-training, κωπηλασία, κολύμβηση
  • Φυσικοθεραπεία
  • Κηδεμόνα αποφόρτισης του γόνατος: μπορεί να είναι χρήσιμος εάν η αρθρίτιδα επηρεάζει τη μία πλευρά του γόνατος και χρησιμεύουν για την αποφόρτιση του πάσχοντος διαμερίσματος
  • Περιπατητικά βοηθήματα
  • Ενδαρθρικές ενέσεις γόνατος:
    • Στεροειδή: για τη μείωση της φλεγμονής
    • Υαλουρονικό οξύ: λιπαντικό συμπλήρωμα 
Ποιες είναι οι χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος;
  • Αρθροσκόπηση γόνατος σε επιλεγμένες περιπτώσεις:
    • Συνήθως προορίζεται για ασθενείς με μηχανικά συμπτώματα κλειδώματος ή οξύ πόνο στις στροφές του γόνατος που δεν έχουν αποκατασταθεί μετά από μια περίοδο ανάπαυσης
  • Υψηλή οστεοτομία κνήμης:
    • Συμπεριλαμβάνει την επανευθυγράμμιση του οστού της κνήμης για να γίνει πιο ίσια και να άρει την πίεση από το φθαρμένο τμήμα του γόνατος
    • Κατάλληλο όταν:
      • Η αρθρίτιδα απομονώνεται στη μία πλευρά του γόνατος (στο έσω ή στο έξω μισό)
      • Σε νέους (<50 ετών) ενεργούς υγιείς ασθενείς
    • Αντενδείκνυται σε:
      • Παχύσαρκους
      • Βαρείς καπνιστές
      • Πτωχή αγγειακή παροχή στα πόδια
      • Έντονη δυσκαμψία
      • Φλεγμονώδη αρθρίτιδα
  • Μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος:
    • Πρόκειται για μερική αρθροπλαστική γόνατος είτε:
      • Στο έσω μισό του γόνατος - το πιο συχνό
      • Στο έξω μισό του γόνατος - όχι συχνό
    • Συμπεριλαμβάνει την επένδυση του προσβληθέντος μισού της κνήμης και του μηρού με μέταλλο και την τοποθέτηση πλαστικής επιφάνειας φόρτισης μεταξύ τους
  • Αρθροπλαστική επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης:
    • Κατάλληλο όταν οι ασθενείς έχουν μεμονωμένη προχωρημένη επιγονατιδομηριαία αρθρίτιδα, δηλαδή εκεί όπου η επιγονατίδα γλιστρά επί της μηριαίας τροχιλίας
      • Συχνά υπάρχει ιστορικό:
      • Αστάθειας της επιγονατίδας
      • Κατάγματος της επιγονατίδας
      • Κακή ευθυγράμμιση του ποδιού
      • Συγγενούς διαταραχής της μηριαίας τροχιλίας (το τμήμα του μηριαίου οστού πάνω στο οποίο γλιστρά η επιγονατίδα)
  • Ολική αρθροπλαστική γόνατος:
    • Κατάλληλο όταν υπάρχει:
      • Γενικευμένη συμπτωματική αρθρίτιδα στο γόνατο
      • Αποτυχία μη χειρουργικών θεραπευτικών επιλογών 
  • Περιλαμβάνει την αντικατάσταση της φθαρμένης επιφάνειας της άρθρωσης του γόνατος με μέταλλο πάνω και κάτω, και την τοποθέτηση πλαστικού ανάμεσα

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες xρήσιμες πληροφορίες εδώ:

Share

Share by: